Astrologia Źródła astrologiczne Spotkania z astrologią
Spotkania z astrologią, Tadeusz Doktór
Tadeusz Doktór: Spotkania z Astrologią, Iskry, Warszawa 1987.
Materiał umieszczono za zgodą autora.
Interpretacja horoskopu
Skrótowo przedstawione tutaj podstawowe kategorie astrologiczne stanowiły materiał do syntezy interpretacyjnej. Nie była to sztuka łatwa. W XVI wieku na Uniwersytecie Jagiellońskim program nauczania w katedrze astrologii obejmował cztery lata. W niniejszej książce tylko bardzo pobieżnie można scharakteryzować niektóre elementy owej syntezy.
Sygnifikatory ogólne i szczegółowe
W interpretacji horoskopu posługiwano się dwiema zasadniczymi metodami, które na ogół uważano za wzajemnie się uzupełniające, choć nie brakowało zwolenników prymatu jednej z nich. Pierwsza i wcześniej opracowana – to metoda sygnifikatorów uniwersalnych, usystematyzowana przez Ptolemeusza.Polegała ona na przypisywaniu każdej z planet większego zestawu znaczeń symbolicznych. W ten sposób np. Księżyc był uniwersalnym sygnifikatorem ciała, sposobu funkcjonowania psychiki, życia, matki, żony, sług płci żeńskiej oraz sióstr i córek. Girolamo Cardano (1501–1576) krytykując ten styl interpretacji zapytywał, w jaki sposób konfiguracja Księżyca w horoskopie może odzwierciedlać jednocześnie różne fakty w życiu człowieka, który sam żył długo, lecz jego żona umarła stosunkowo wcześnie przy porodzie, niektóre córki żyją, inne nie, matka dożyła sędziwego wieku, służące okazywały się nieuczciwe, a sam pomimo zdrowego ciała nieco szwankował na duszy.
Reguły astrologiczne
Mimo że w astrologii mamy do czynienia z dużą liczbą mniej lub bardziej szczegółowych reguł, to jednak ich stosowanie wymaga dużego doświadczenia i niekiedy porównywane bywa ze sztuką. Związki astrologii z medycyną podyktowane były zapewne znacznym podobieństwem metodologii obu tych dyscyplin, traktujących swój przedmiot jako coś niepowtarzalnego. Układ horoskopowy miał jeszcze tę znamienną cechę, że stanowił całość, z której bardzo trudno wypreparować jakąś część i poddać ją analizie niezależnie od pozostałych. Z tego względu sztywne stosowanie reguł interpretacji napotyka nieprzekraczalne przeszkody. Po prostu tych reguł powinno być tyle, ile jest układów ciał niebieskich w horoskopie, a więc tysiące. Tego zaś nie wytrzymałby objętościowo żaden podręcznik astrologii.
Horoskopy indywidualne
Wiek najstarszych horoskopów indywidualnych szacuje się na niewiele więcej niż dwa tysiące lat. Starsze od nich przeszło półtora tysiąca lat są horoskopy polityczne, obliczane nie dla pojedynczego człowieka, lecz całego narodu. Zainteresowanie losami poszczególnych obywateli wiązało się w astrologii z rozwojem techniki obliczeniowej, ten typ horoskopu wymagał bowiem większej dokładności i precyzji warsztatowej. Nic bez znaczenia był także tutaj wpływ kultury greckiej, w której jednostka traktowana była z większym szacunkiem niż w kulturach Wschodu. Z czasem typ horoskopu obliczanego na moment urodzin konkretnego człowieka wyraźnie zdominował inne. W pierwszych wiekach przed naszą erą był jednak stosunkowo rzadko spotykany i cechowała go prostota interpretacji. Najstarszy ze znanych horoskopów, pochodzący z 410 r. p.n.e., po wyliczeniu pozycji poszczególnych planet przepowiada właścicielowi jedynie ogólną pomyślność.
Horoskop Cardana
Girolamo Cardano (1501 –1576), wybitny matematyk, lekarz, filozof i wynalazca (m.in. przegubu Cardana) zajmował się także astrologią, tak jak wielu innych wybitnych myślicieli tej epoki. Przez współczesnych był bardzo ceniony w tej dziedzinie, choć zdarzały mu się niekiedy omyłki. Zarzucano mu, że nie przepowiedział sobie więzienia, swojemu synowi wyroku śmierci, a królowi Anglii, Edwardowi VI – krótkiego życia. Pomawiano go także, że obliczywszy datę własnej śmierci zagłodził się, aby tę przepowiednię wypełnić. Mimo tych niepowodzeń i choć horoskop – jak pisał – przepowiadał mu niską wartość, to jednak poświęcił wiele czasu na studiowanie i pisanie astrologicznych traktatów. W jednym z nich, zatytułowanym „Księga dwunastu horoskopów”, dwadzieścia stron sporego formatu przeznaczył Cardano na szczegółowy opis własnego horoskopu.
Horoskop Junga
Przykładem takiej przepowiedni astrologicznej nowego typu może być horoskop samego Junga. Nie mamy wprawdzie tak osobistej autoanalizy tego horoskopu, jak w wypadku Cardana, możemy jednak porównywać go z autobiografią Junga. Zadania tego podjęła się jego córka, Greta Baumann-Jung, już po śmierci sławnego ojca. Wielokrotnie jednak konsultowała z nim ten temat jeszcze za jego życia, toteż można powiedzieć, że tak sporządzona analiza horoskopu ma bardzo osobisty charakter. Widoczny jest tu również język Jungowskiej teorii osobowości; pozycje i układy planet reprezentują podstawowe struktury archetypów, czyli prawzorów naszego doświadczenia rzeczywistości. Na przykład archetyp matki, w którym postrzegał Jung swoją rodzicielkę, związany jest z pozycją Księżyca i Wenus. Usytuowanie Księżyca w ziemnym, stałym i żeńskim znaku Byka sprawiło, że wydawała mu się ona „jakby zakorzeniona w głębokim niewidzialnym gruncie”, który dawał mu poczucie stałości i bezpieczeństwa, i promieniująca „zwierzęcym ciepłem”. Byk i Rak, w których przebywała Wenus, nasuwały mu w związku z matką skojarzenia ze zwierzętami, drzewami, górami, łąkami i przepływającą wodą. Wenus pozostająca w stosunku do Księżyca w harmonijnym aspekcie sekstyla zdecydowała o tym, że Jung mógł napisać w autobiografii: „moja matka była dla mnie bardzo dobra”, a Wenus w koniunkcji z Merkurym – że „miała wyraźny talent literacki”. Książyc w koniunkcji Plutona i w kwadracie do Urana sprawiał, że inny aspekt jej osobowości pojawiał się czasem w sposób „nieoczekiwany i przerażający”, i ukazywał ją jako potężną, choć mroczną postać o niekwestionowanym autorytecie.
Tadeusz Doktr: Spotkania z Astrologi, Iskry, Warszawa 1987.
Materia umieszczono za zgod autora.